Ավետիք Իսահակյան. մեդիափաթեթ

Ավետիք Իսահակյանի մասին

Ռ. Զարյան <<Ավետիք Իսահակյանի մասին>> (<<Ընթերցարան -7, էջ 56>>)

Ավ. Իսահակյանի մասին պատմող ֆիլմեր

1 

2

Ավ. Իսահակյանի ձայնը

Բանաստեղծություններ

***

Մի մրահոն աղջիկ տեսա
Ռիալտոյի կամուրջին,
Հորդ մազերը - գետ գիշերվա,
Եվ հակինթներ՝ ականջին:

Աչքերը սև - արևներ սև,
Արևների պես անշեջ,
Գալարում էր մեջքը թեթև
Ծաղկանկար շալի մեջ:

Աչքս դիպավ աչքի բոցին,
Ու գլուխըս կախեցի.
Ժպտաց ժպտով առեղծվածի,
Հավերժական կանացի:

Միամիտ չեմ՝ հավատամ քեզ.
Տառապանքս փորձ ունի.-
Մի մրահոն կույս էր քեզ պես,
Կոտրեց սիրտս պատանի…

Առաջադրանքներ

1.    Nayiri.com-ի օգնությամբ բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ մրահոն, հակինթ, հորդ, անշեջ:

2.      Գրի՛ր հետևյալ բառերի հոմանիշները.

հորդ-

առեղծված-

հավերժական-

տառապանք-

3.      Ինչպիսի՞ն Է քնարական հերոսուհին ըստ բանաստեղծության:

4.      Բանաստեղծությունից դո՛ւրս բեր քնարական հերոսի կերպարը:

5.      Ո՞ր հերոսն է ավելի իրական և ամբողջական:

6.      Բացատրի՛ր.

Ժպտաց ժպտով առեղծվածի

Հավերժական կանացի...

7.      Ո՞ր պատկերն է ամենատեսանելին: Պատճառաբանի՛ր:

8.      Ի՞նչն է գերակշռում բանաստեղծության մեջ՝ շարժու՞մը, զգացու՞մը, գու՞յնը, թե՞...

9.      Կոտրված սիրտ արտահայտությամբ պատմություն հորինի՛ր:

1 .  Վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը:

11.  Համացանցի միջոցով պարզի՛ր, թե որտեղ է գտնվում Ռիալտոյի կամուրջը:Կարող ես նաև այդ կամուրջի մասին տեղեկություններ գտնել և սովորել:

12.  Բանաստեղծության հիման վրա տեսանյութ կամ ռադիոնյութ պատրաստի՛ր:

Ռավեննայում

Արարատի ծեր կատարին
Դար է եկել, վայրկյանի պես,
Ու անցել:

Անհուն թվով կայծակների
Սուրն է բեկվել ադամանդին,
Ու անցել:

Մահախուճապ սերունդների 
Աչքն է դիպել լույս գագաթին,
Ու անցել:

Հերթը հիմա քոնն է մի պահ.
Դու էլ նայիր սեգ ճակատին,
Ու անցիր...

Առաջադրանքներ

1.    Nayiri.com-ի օգնությամբ բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ անհուն, մահախուճապ, սեգ:

2.      Արարատի կատարն ինչպե՞ս է բնորոշված. դո՛ւրս գրիր և բացատրի՛ր բոլոր բնորոշումները:

3.      Բացատրի՛ր <<մահախուճապ>> մակդիրը:

4.      Ինչպե՞ս է Արարատը հակադրվում դարերին, կայծակներին, սերունդներին և յուրաքանչյուր մարդու:

5.      Քո կարծիքով ինչո՞ւ է բանաստեղծությունը կոչվում <<Ռավեննայում>>: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր:

6.      Բանաստեղծության հիման վրա տեսանյութ կամ ռադիոնյութպատրաստի՛ր:

7.      Նոր վերնագիր հորինի՛ր բանաստեղծության համար:

Սիրահար քամին

1.      Անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր և nayiri.com-ի օգնությամբ բացատրի՛ր:

2.      Օգտվելով պատմվածքի պատկերներից՝ նկարագրի՛ր քամուն

·         ամուն 

·         արմավենուն

·         Նեղոսին

3.      Քամուն բնութագրի՛ր

·         ըստ քամու

·         ըստ արմավենու

4.       Քամուն՝

      ա) մեղադրի'ր  
      բ) արդարացրո'ւ
      գ) բնութագրի'ր

5.      Արմավենուն`
      ա) մեղադրի'ր  
      բ) արդարացրո՛ւ
      գ) բնութագրի՛ր 

6.      Ո՞ւմ կողմն է քո համակրանքը, ինչո՞ւ:

7.      Համացանցի օգնությամբ փորձի՛ր պարզել, թե ինչ է արձակ բանաստեղծությունը:

8.      Ինչո՞ւ է այս ստեղծագործությունը համարվում արձակ բանաստեղծություն:

Ով է ապրում

1.      Nayiri.com-ի օգնությամբ բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ կռվազան, դրացի, դավ, ստվար, հարկավ, պաշարել, զետեղել, խորագիր, գիտակ, հյուղակ, հինավուրց,ցուպ, խորշոմել, մարտնչել, նժար, թշվառ, կեղեքել, ըմբոստանալ,հարստահարող, մարգարե, կարեկցել, ունայն, հետիոտն:

2.      Հետևյալ բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր

   Փառատենչ-

   հարկատու-

   ամրակուռ-

   լայնանիստ-

   տոհմանուն-

   զորապետ-

   մտահույզ-

  ջրազուրկ-

  ռազմակոչ-

  բարօրություն-

3.      Բացատրի՛ր հետևյալ հատվածները:

·         Ես գիտեմ այս մեռելաքաղաքի գործերը-մահի և կյանքի առևտուրը: Կյանքը իր ծնած ժամից գրավ է դրված մահի մոտ: Մահը խիստ և հզոր պարտատեր է:

·         Իրեն անձի համար ապրած օրերը նժարի մեջ կշիռք չունին, բարիք գործած օրերն են ապրած համարվում; Ուրիշի համար ապրողն է ապրում:

4.      Բնութագրի՛ր իշխանին:

5.      Համամի՞տ ես մարդկանց կյանքի գնահատման նման տարբերակի հետ: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր:

6.      Քո կարծիքով ո՞րն է ստեղծագործության գլխավոր ասելիքը (պատասխանդ ներկայացրո՛ւ 10-12 նախադասությամբ):

7.      Հետևյալ վերնագրերից մեկն ընտրի՛ր և պատմություն հորինի՛ր.

<<Կյանքը իր ծնած ժամից գրավ է դրված մահի մոտ>>

 <<Ուրիշի համար ապրողն է ապրում>> 

 Երգի հրապույրը                     

Մեզանից հազարավոր տարիներ առաջ, մեզնից շատ ու շատ հեռու՝ յոթ ծովերի մյուս ափում, կար մի աշխարհ: Այնտեղ ծաղիկներ կային, չքնաղ ու բյուրազան ծաղիկներ՝ թիթեռների պես փռված ու թրթռուն՝ ժայռերի ու դաշտերի վրա, և նրանց անուշ հոտով լցվել էին այդ աշխարհի սարերն ու ձորերը: Այնտեղ աղբյուրներ կային, պայծառ ու կարկաչուն աղբյուրներ՝ մանուկների պես, որ թռչկոտում էին քարից քար՝ ծաղիկները համբուրելով: Բայց այնտեղ մադիկ չար էին ու անգութ: Մի որբ ու աղքատ մանուկ էր ապրում այդ մարդկանց մեջ. գիշերը տեղ չուներ գլուխը դնելու և հաց չուներ ուտելու: Նա մենակ էր, ինչպես մի թռչուն՝ ամայի ժայռերի մեջ: Եվ նա մեծացավ բոլորի աչքի առջև՝ անտես ու անհայտ. կերակրվում էր դաշտի բույսերով և պատսպարվում էր անձավների մեջ: Բայց, բոլոր մարդկանցից ծածուկ, իր մատներով շոշափում էր ու զննում մարդկանց սրտերը և տեսնում էր, որ քարից էին այդ սրտերը՝ քար ու ապառաժից: Ու երբ պատանի դարձավ, թողեց այդ քարսիրտ աշխարհը և ճամփա ընկավ մի ուրիշ, մի լավ աշխարհ գտնելու համար: Հասավ մի ծովափ և երբ ափի ավազների վրա շրջում էր, տեսավ ցամաքին մի շա~տ գեղեցիկ, մի շողշողուն ձուկ՝ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ տալիս: Պատանին գրկեց ձուկը և քնքշությամբ տարավ, բաց թողեց ծովի մեջ: Ձուկը երբ ուշքի եկավ, դարձավ-ասաց մարդու լեզվով.

- Բարի տղա, ինչ որ սիրտդ կուզե, ասա, ես կկատարեմ քո արած լավության փոխարեն:

Պատանին մի փոքր մտածելուց հետո ասաց.

- Ինձ այնպիսի մի հնար տուր, որ մարդու կրծքի տակ քարը իսկական սիրտ դարձնեմ:

- Դու սեր ես ուզում, հրաշալի տղա, շատ լավ, կտրիր ծովափի եղեգներից մեկը, սրինգ շինիր և գնա, մարդկանց մեջ երգիր: Եվ երբ տեսնես, որ նրանց աչքերը արցունքով լցվեցին, իմացիր, որ քարը սիրտ դարձավ: Այսպես խրատեց ձուկը և փաթաթվելով ալիքների հետ՝ սուզվեց ծովի խորքը: Պատանին իսկույն կտրեց եղեգնը, սրինգ շինեց և սուլեց: Այնպե՜ս քաղցր, այնպե՜ս հոգեգրավ դուրս հորդեցին հնչյունները սրնգի փողից, որ բոլոր թռչունները լուռ կեցան լսելու համար: Ապա շտապեց մարդկանց մոտ, մտավ մարդաշատ քաղաքը, կանգնեց հրապարակում և սրինգը նվագեց: Քնքուշ ու գեղեցիկ՝ ուղղակի սրտի խորքերից դուրս ցայտեցին դյութական, անուշ հնչյունները: Նա երգում էր արցունքով թրջած հացը աղքատների ու չարքաշների, ցուրտ, անտուն գիշերները մերկ տնանկների, նա երգում էր փակ դռներն ու քար սրտերը մարդկանց, անտեր, անտերունչ մենակությունը լքված որբերի: Եվ փռվեցին նրա երգերը հրապարակի վրա, մտան ամեն մի խրճիթ ու ապարանք, փշրեցին քարեղեն սրտերը: Ամեն մի սիրտ խայթվում էր իր անգթությամբ և բռնկվում էր ծովի չափ սիրով, որ ծովի պես հուզվում էր և ափերից դուրս թռչում: Եվ ամեն մի մարդ ուզում էր հրապարակ վազել, սիրով ու կարոտով գրկել մի ուրիշ անծանոթ մարդու, գրկել, համբուրել նրան և մեռնել նրա համար: Եվ ահա մարդիկ դուրս թռան տներից, վազեցին հրապարակ, շրջապատեցին պատանուն և առաջին անգամ նկատեցին, որ աղքատ է նա ու մենակ. գրկեցին ու համբուրեցին նրան և առաջին անգամ իրենց կյանքում վշտահար հեկեկացին…

Այդ օրվանից աշխարհ եկավ Երգը, ու Երգի միջոցով հալվեցին քար սրտերը, և այդ օրվանից սերը վշտի հետ անբաժան բույն դրեց մարդկանց սրտերի մեջ …

Նաև կարող եք լսել ստեղծագործության աուդիո տարբերակը։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ընտրի'ր փակագծում տրված բառերից մեկը և լրացրո՚ւ թերի մտքերը.

ա) «Երգի հրապույրը» ստեղծագործությունը հեքիաթ … (է, չէ), որովհետև …

բ)  Պատմվածք … (է, չէ), որովհետև ….

գ)  Առակ … (է, չէ), որովհետև ….

Օգնություն

Պատմվածքը գրականության պատմողական ժանրերից է, փոքր ծավալի արձակ ստեղծագործություն: Պատմվածքը ևս, ինչպես ցանկացած այլ ստեղծագործություն, կարող է ունենալ փոխաբերական իմաստ: Պատմվածքի սյուժեն հակում չունի դեպի արտասովորը, դեպքերն այնտեղ կատարվում են ավելի սովորական, հանդարտ ընթացքով:

Առակը  սովորաբար բաղկացած է լինում 2 մասից՝ սյուժեից և բարոյախոսությունից: Առակի հերոս կարող են լինել և մարդը, և կենդանին, և իրը, և բնության երևույթը:

Հեքիաթում  մարդիկ և դեպքերը պատկերվում են չափազանցված կամ այլաբանորեն, հաճախ էլ՝ հրաշապատում գծերով:

Հեքիաթներն առանձնանում են սեղմ, դիպուկ բնութագրումներով, երբեմն էլ ֆանտաստիկ ու գերբնական պատկերներով: Նրանք ունեն հատուկ սկիզբ ու վերջաբան:

2. Ցո՚ւյց տուր ստեղծագործության մեջ եղած հակադրությունները, որտեղ մի երևույթին, պատկերին հակադրվում է մյուսը:

3. Փորձի՚ր բացատրել   քար սիրտ – սեր — երգ  կապը ստեղծագործության մեջ: Ինչո՞վ են նրանք համադրվում կամ հակադրվում իրար:

4. Ո՞րն է ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարը:

5. Ինչպե՞ս է կապվում    ձկանը փրկելու տեսարանը    ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարի հետ:

6. Ո՞րն է  ձկանը փրկելու տեսարանի   անհրաժեշտությունը:

7. Դո'ւրս գրիր համեմատությունները և բացատրի՚ր:

Օգնություն

Համեմատությունը պատկերավորման այն միջոցն է, որ որևէ առարկա կամ երևույթ համեմատվում է ուրիշ առարկաների և երևույթների հետ, այն առավել պատկերավոր դարձնելու համար։ Օրինակ` Ամպերը հոգնած ուղտերի նման նոր են բարձրանում լեռան գլխից։

<<Այդ ոչինչը ես եմ>>
<<Ուշինարա>>
Այցելություն Ավ. Իսահակյանի տուն-թանգարան